Παρασκευή 3 Μαρτίου 2017

Νικόλαος Πολίτης: Ο Πατέρας της Ελληνικής Λαογραφίας

Ο Νικόλαος Πολίτης ήταν Έλληνας λαογράφος και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Θεωρείται ο πρόδρομος της επιστήμης της λαογραφίας στην Ελλάδα. Ήταν ο ιδρυτής και θεμελιωτής της επιστημονικής Λαογραφίας, ενώ αφιέρωσε τη ζωή του στη μελέτη της λαϊκής παράδοσης.


Ο Νικόλαος Πολίτης γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου 1852 στο χωριό Γιάννιτσα (Ελαιοχώριον Καλαμάτας) και μεγάλωσε στην Καλαμάτα, όπου και τελείωσε το σχολείο. Από τα μαθητικά του χρόνια είχε αναπτύξει ενδιαφέρον για την παραδοσιακή ζωή και, ως μαθητής γυμνασίου ακόμα, άρχισε να συντάσσει μια χειρόγραφη εφημερίδα που λεγόταν Ο Φιλόπαις. Δημοσίευσε λαογραφικές μελέτες σε περιοδικά, όπως η «Ευτέρπη» η «Πανδώρα» η «Εστία», «Χρυσαλλίς», «Φιλόστοργος μήτηρ». Σπούδασε φιλολογία (1868-1872) και νομική (1874-1878) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1870 έγινε μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός». Εξέδωσε από κοινού με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο τα Νεοελληνικά Ανάλεκτα Παρνασσού.

Στο διάστημα 1876-1880 παρακολούθησε σπουδές στο Μόναχο, ως υπότροφος της ελληνικής κυβέρνησης, τις οποίες ολοκλήρωσε στο Έρλανγκεν όπου έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα. Εκεί συνδέθηκε φιλικά με τον βυζαντινολόγο Καρλ Κρουμπάχερ. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα εργάστηκε αρχικά στη Βιβλιοθήκη της Βουλής συμβάλλοντας στην κατάταξη του υλικού της. Το 1882 ονομάστηκε υφηγητής της ελληνικής μυθολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διετέλεσε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος.

Το 1890 έγινε καθηγητής Μυθολογίας και Ελληνικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, του οποίου διατέλεσε και πρύτανης. Ήταν ο πρώτος που δίδαξε πολιτικές και σκηνικές αρχαιότητες και ιστορία θρησκευμάτων σε συγκριτική βάση πριν καθιερωθεί ως διδακτικό αντικείμενο στη Θεολογική σχολή. Στο διάστημα 1889-1890 διετέλεσε συνδιευθυντής του περιοδικού Εστία, μαζί με τον Γεώργιο Δροσίνη. Το 1908 ίδρυσε την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία. Tο 1909 ξεκίνησε την έκδοση του περιοδικού «Λαογραφία» και το 1918 ίδρυσε το Λαογραφικό Αρχείο.

Πέθανε στις 12 Ιανουαρίου 1921.

Αποτίμηση Έργου

Ο Πολίτης συστηματοποίησε το έργο της λαογραφίας, ώστε να καλύπτει όλο το φάσμα των εκδηλώσεων του παραδοσιακού βίου:

μνημεία λόγου (τραγούδια, παροιμίες, ευχές, διηγήσεις κ.α.)
κοινωνική οργάνωση, καθημερινή ζωή (ενδυμασία, τροφή, κατοικία)
επαγγελματικό βίο (γεωργικό, ποιμενικό, ναυτικό)
θρησκευτική ζωή
δίκαιο
λαϊκή φιλοσοφία και ιατρική
μαγεία και δεισιδαιμονικές συνήθειες
λαϊκή τέχνη
χορός και μουσική
Τα βιβλία του Νικολάου Πολίτη είναι μοναδικά διότι εμφανίζουν τη Λαογραφία ως μια εξελιγμένη συγκριτική επιστήμη, που έχει ως στόχο της τη μελέτη και την ερμηνεία των λαϊκών εκδηλώσεων. Και ένα μέρος από τις εκδηλώσεις αυτές αποτελούν συνέχεια ή διαδοχή κοινωνικών δεδομένων, που προηγήθηκαν σε παλαιότερα βιώματα του ελληνικού λαού. Ο Κωστής Παλαμάς (σύγχρονός του) είχε επισημάνει ότι η μελέτη των «Παροιμιών» θα βοηθήσει στη σύνταξη μεγάλης συνθετικής εργασίας για την ελληνική «ψυχή» και χαρακτήρισε τις «Παραδόσεις» του Πολίτη «πολυτίμητο βιβλίο» και «δίτομο θησαυρό».

Εργογραφία

• «Μελέται επί του βίου των νεωτέρων Ελλήνων» (2 τ., 1871-1874).
• Σπυρίδων Λάμπρος, Νικόλαος Πολίτης, επιμ. (1896) (στα Γερμανικά). «Die Olympischen Spiele» 776 – 1896 (Τόμος Α’). Αθήνα, Λειψία, Λονδίνο: Καρλ Μπεκ, F. Volckmar, H. Grevel and co, σελ. 218. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2010.
• «Παροιμίαι» (4 τ., 1899-1902).
• «Παραδόσεις» (1904).
• «Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού» (1914).

ΠΗΓΗ: artion-news.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: