Τριστέτσα, μια υπόθεση με πολλά ερωτηματικά!

Σπύρος Καχριμάνης

Του Σπύρου Καχριμάνη*

Το τελευταίο διάστημα έχουν δημιουργηθεί πολλά ερωτηματικά στην αγροτική κοινή γνώμη, με αφορμή εκριζώσεις πορτοκαλιών στην Αργολίδα που διατάσσει η Διεύθυνση Γεωργίας λόγω της παρουσίας του υιού της τριστέτσα. 

Η "τριστέτσα" είναι ένας καταστροφικός υιός των εσπεριδοειδών, ο οποίος, αν και εφόσον εξαπλωθεί, εξαφανίζει ολόκληρες περιοχές με εσπεριδοειδή. Η προστασία από την ασθένεια εντάσσεται σε ένα πλέγμα Ευρωπαϊκής και Εθνικής νομοθεσίας, που προβλέπει (μεταξύ άλλων μέτρων) και την εκρίζωση των μολυσμένων από την ασθένεια δένδρων.

Στις 5 Μαΐου του 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε το κανονισμό 436/2011, o οποίος αναφέρει, ότι, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις που διατύπωσαν οι εμπειρογνώμονες της Επιτροπής τα μέτρα εκρίζωσης αποδείχτηκαν αναποτελεσματικά σχετικά με την τριστέτσα.

Σε άλλη έκθεση της επιτροπής την ίδια χρονία, (DG (SANCO) 2011-8974), αναφέρεται ότι: "Οι έλεγχοι (σ.σ. για την τριστέτσα) του 2009 απέτυχαν και δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία".

Την ίδια χρονιά, σε δελτίο τύπου της Δ/νσης Γεωργίας Αργολίδας, αναφέρονται τα ακόλουθα: "... η κατάσταση που βρίσκεται η Αργολίδα (σ.σ. για την τριστέτσα) δεν είναι καθόλου καλή, τόσο που φαίνεται ότι "το παιχνίδι χάνεται..." τουλάχιστον για κάποιες περιοχές".

Αν και από μόνα τους τα παραπάνω στοιχεία δημιουργούν πολλά ερωτηματικά που δεν έχουν απαντηθεί, υπάρχει ένα ακόμη, ιδιαίτερα σοβαρό, ζήτημα.

Οι δειγματοληψίες που πραγματοποιούνται στα αγροκτήματα και που από αυτές διατάσσονται οι εκρίζωση των πορτοκαλιών, γίνονται χωρίς την παρουσία του ιδιοκτήτη και χωρίς αυτός να έχει το δικαίωμα διασταύρωση των αποτελεσμάτων και άσκησης έφεσης.

Δηλαδή, με απλά λόγια, κάποιοι μπαίνουν στα αγροκτήματα, κάνουν μόνοι τους δειγματοληψίες και στην συνέχεια ενημερώνουν κάποιους ιδιοκτήτες να εκριζώσουν και να κάψουν τα δέντρα τους! Χωρίς καμία απόδειξη ότι το δείγμα είναι από το συγκεκριμένο αγρόκτημα, χωρίς διασταύρωση αποτελεσμάτων, χωρίς το δικαίωμα έφεσης, έτσι απλά, καίνε τα δέντρα!

Βεβαίως, η διαδικασία που ακολουθείται είναι νόμιμη, καθώς καλύπτεται από ένα βασιλικό διάταγμα του 1952! Μια εποχή δηλαδή που ούτε τηλέφωνα δεν υπήρχαν, ούτε η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1974) που προστατεύει την ιδιωτική ζωή των πολιτών δεν υπήρχε και που οι έννοιες διαφθορά και αδιαφάνεια ήταν άγνωστες στην Ελληνική κοινωνία.

Δημιουργούνται λοιπόν τεράστια ερωτηματικά γιατί δεν έχει επικαιροποιηθεί η συγκεκριμένη διαδικασία δειγματοληψίας, όταν, η ίδια υπηρεσία που κάνει τις έρευνες για την τριστέτσα, όταν διενεργεί δειγματοληψίες υπολειμμάτων φ.π. στις λαϊκές αγορές, σφραγίζει τα δείγματα παρουσία του ελεγχόμενου ο οποίος και υπογράφει και όλα γίνονται παρουσία των τηλεοπτικών καναλιών με δηλώσεις των ελεγκτών στις κάμερες.

Σύμφωνα δε με τον Καν. (ΕΚ) 882/2004 και την σχετική Ελληνική νομοθεσία που θεσπίζουν τα μέτρα των επίσημων ελέγχων στα τρόφιμα, οι επιχειρήσεις που ελέγχονται, έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν δεύτερο δείγμα για συμπληρωματική ανάλυση, η δε δειγματοληψία πραγματοποιείται μόνο σε διαπιστευμένα εργαστήρια. 

Πώς είναι λοιπόν δυνατόν για τον έλεγχο π.χ. μιας παρτίδας ντομάτας, που σε περίπτωση θετικού δείγματος θα οδηγήσει (μετά και από δικαίωμα διασταυρωτικού ελέγχου), σε καταστροφή της συγκεκριμένης παρτίδας προϊόντος, να τηρείται μια διαφανής διαδικασίας και για την εκρίζωση δέντρων, να γίνονται όλα εν κρυπτώ; 

Για την αποκατάσταση μιας σύγχρονης διαδικασίας δειγματοληψίας, έχει γίνει σχετικό αίτημα από τους αγροτικούς φορείς της Αργολίδας προς το υπουργείο.

Σε πρόσφατη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε για το θέμα παρουσία των

Οργανώσεων Παραγωγών και των βουλευτών Αργολίδας, ο Αντιπεριφεριάρχης Αργολίδας δεσμεύτηκε ότι θα εγκαταστήσει ένα διαφανές και αξιόπιστο σύστημα δειγματοληψιών, ανεξάρτητα από το τι θα πράξει το υπουργείο.

Πάντως, κανένας δεν μπορεί να δικαιολογήσει ηθικά την διαδικασία που ακολουθείται έως τώρα για την εκρίζωση των πορτοκαλιών, καθώς η δεοντολογία ελέγχων έχει εξελιχθεί από το 1952 και όλοι πρέπει να φροντίζουν να μην δημιουργούνται περιθώρια για δεύτερες σκέψεις στην κοινή γνώμη σχετικά με την διαφάνεια, την εγκυρότητα και την αξιοπιστία των διαδικασιών.

Το θέμα τριστέτσα είναι πολύ σοβαρό και απαιτείται πλήρη, συνεχής και αναλυτική ενημέρωση της κοινής γνώμης σχετικά με τις έρευνες που γίνονται, τα επιστημονικά πρωτόκολλα, το πώς διασφαλίζεται η αξιοπιστία, το ποιος και πώς ελέγχει τους ελεγκτές κ.λπ.

Επιπλέον, πρέπει να απαντηθεί γιατί δεν αντικρούστηκε επιστημονικά από τους υπεύθυνους του υπουργείου ο καν. 436/2011 που αναφέρει ότι "τα μέτρα εκρίζωσης αποδείχτηκαν αναποτελεσματικά σχετικά με την τριστέτσα", εφόσον οι εκριζώσεις συνεχίζονται.

Περιμένουμε λοιπόν οι επόμενες δειγματοληψίες για την τριστέτσα να είναι "επίσημες" με την ουσιαστική και σύγχρονη έννοια του όρου. Να πραγματοποιηθούν δηλαδή παρουσία των ιδιοκτητών και των τηλεοπτικών καναλιών (όπως για τα φυτοφάρμακα), να ληφθούν 2 δείγματα και να αποσταλούν σε 2 διαφορετικά, διαπιστευμένα για το σκοπό αυτό, εργαστήρια της Ε.Ε..

Μέχρι να συμβούν αυτά, τα ερωτηματικά θα παραμένουν αμείλικτα!

 *Πρόεδρος Α.Κ.Α.Σ. ΗΛΙΟΣ

Άργος, 21 Μαΐου 2013