Στη χώρα που τις θηλιές τις ονόμαζαν γραβάτες...

Γράφει ο Θόδωρος Σκυλακάκης 

Πρόεδρος της Δράσης

 Αν πιστέψουμε όσα λέει ο υπουργός μας των Οικονομικών στο γερμανικό τύπο το χρέος μας είναι βιώσιμο. Αν πιστέψουμε τους δύο επικεφαλής του κυβερνητικού συνασπισμού η χώρα δεν χρειάζεται νέα δάνεια. Το success story δικαιώνεται, «από τον Ιανουάριο στις αγορές γενναίοι μου», τέλος οι τρόικες και τα ΔΝΤ.

Τι συμβαίνει λοιπόν με το ελληνικό χρέος; Άλλαξε κάτι σε σχέση με τις εποχές που το ΔΝΤ μας έλεγε ότι δεν είναι βιώσιμο; Αν δει κανείς τους αριθμούς η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Η τελευταία ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που περιλαμβάνεται στην Έκθεση του ΔΝΤ του περασμένου Ιουνίου έχει διάφορα εναλλακτικά σενάρια για τη βιωσιμότητα του χρέους, που έχουν περιληφθεί για να διαφυλάξουν τα νώτα των γραφειοκρατών που εισηγούνται.

Μικρές αποκλίσεις στις υποθέσεις του υπερασιόδοξου σεναρίου βάσης που υιοθετεί το IMF, οδηγούν σε απολύτως μη βιώσιμο χρέος. Πόσο πιθανό να υπάρξουν αυτές οι αποκλίσεις; Εξαιρετικά πιθανό μια που το σενάριο βάσης ανήκει στην κατηγορία του «καλύτερου δυνατού κόσμου». Είναι ένα σενάριο που υποθέτει μέσο ρυθμό ανάπτυξης ως το 2020 3,3% χωρίς καμία βοήθεια από πλευράς εσωτερικής ζήτησης, έχει άλλα 5,7 δισ. δημοσιονομικού κενού που προβλέπει ότι θα καλυφθούν με λήψη νέων μέτρων (2 δισ. το 2015 και 3,7 δισ. το 2016 που περιγράφονται ως μη προσδιορισμένα μέτρα), έχει «ηρωικές» υποθέσεις για την αύξηση των εξαγωγών και των επενδύσεων που ήδη διαψεύδονται για το 2014. Προϋποθέτει πιστή υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών, ευρεία πολιτική συναίνεση στο ακολουθούμενο πρόγραμμα που θα οδηγεί σε χαμηλό πολιτικό ρίσκο και διατήρηση του σχετικά ευνοϊκού διεθνούς σκηνικού (από πλευράς επιτοκίων), αλλά και της διάθεσης των πολιτικών συστημάτων στην Ευρώπη να εγγυώνται εμμέσως την αποφυγή ατυχήματος στην Ελλάδα για την επόμενη τουλάχιστον επταετία.

Τώρα τι μας λέει η κυβέρνηση; Ότι δεν χρειάζεται τα άλλα 9 δισ. του ΔΝΤ το 2015-1016, ότι το δημοσιονομικό κενό θα καλυφθεί ως δια μαγείας και ότι χωρίς να κόψει δαπάνες, ούτε καν τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις στα 50 και στα 55, θα βρει λεφτά για να κάνει μια φοροελάφρυνση το μήνα, μέχρι να γίνουν εκλογές. Και στο τέλος του τούνελ υπάρχει μια πολύ πιθανή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου η προήγηση στις δημοσκοπήσεις παγιώνεται και σε λίγο θα λάβει μη αναστρέψιμο χαρακτήρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον κίνδυνο χώρας και την πιθανότητα χρηματοδότησής της από τις αγορές.

Και οι αγορές γιατί μας χρηματοδότησαν και μπορεί να μας χρηματοδοτήσουν (και με την παρότρυνση του Σπήγκελ που ανακάλυψε τις προάλλες τη βιωσιμότητα του χρέους μας), κι άλλο;

Η απάντηση βρίσκεται σε μια τεχνική πλευρά του ελληνικού χρέους; Το ελληνικό χρέος διακρατείται σήμερα κατά κύριο λόγο από τον επίσημο τομέα. Μέρος του είναι διμερές, άλλο τμήμα του κατέχει το ΔΝΤ και άλλο οι συλλογικοί ευρωπαϊκοί θεσμοί. Το ποσοστό του που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας είναι πολύ μικρό και όλο στο ζόρικο βρετανικό δίκαιο. Οι αγορές κάνουν τον υπολογισμό ότι το ελληνικό κράτος, άσχετα με το ποιος θα βρίσκεται στην κυβέρνηση, αν βρεθεί σε αδυναμία δεν έχει λόγο να προκαλέσει «γεγονός χρεοκοπίας» για το μικρό μέρος του χρέους που κατέχει ο ιδιωτικός τομέας και θα επιδιώξει κάποιο διακανονισμό του χρέους που κατέχει ο επίσημος τομέας. Αυτό ισχύει, όσο όμως περισσότερο η χώρα δανείζεται στις αγορές, τόσο η αναλογία αλλάζει και ο κίνδυνος χώρας μεγαλώνει. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα έχει στο λαιμό της μια θηλιά, που για τεχνικούς λόγους είναι χαλαρή και θα σφίγγει κάθε χρόνο που περνά όλο και περισσότερο.

Υπάρχει εναλλακτική; Η εναλλακτική που φαντασιώνεται η αντιπολίτευση δεν υπάρχει. Οι Ευρωπαίοι δεν πρόκειται να ξυπνήσουν μια ωραία ημέρα και να περικόψουν κατά 100 δισ. το ελληνικό χρέος και μετά να δώσουν και καμιά δεκαριά δισ. bonus για να κάνει η επόμενη κυβέρνηση κοινωνική πολιτική. Δεν έχουν καμία διάθεση να κάνουν κάτι τέτοιο. Η δε κυβέρνηση έχει προ πολλού εγκαταλείψει και την προσπάθεια έστω να διαπραγματευτεί κάποια αξιόλογη ελάφρυνση, δηλώνοντας (την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενη), όπου σταθεί κι όπου βρεθεί ότι το χρέος είναι βιώσιμο. Και είναι προφανές ότι κανένας δεν έχει λόγο να μειώσει εξωσυμβατικά το χρέος ενός δανειζόμενου που δηλώνει ότι το χρέος του είναι βιώσιμο.

Η πραγματική εναλλακτική θα ήταν να μειώσει δραστικά η όποια κυβέρνηση τις κρατικές δαπάνες και την πελατειακή λογική του συστήματος, να υιοθετήσει ένα φιλοεπιχειρηματικό αναπτυξιακό μοντέλο, χαμηλών φόρων, δραστικού περιορισμού των παρεμβάσεων του κράτους (γραφειοκρατία, διαφθορά) και να προτάξει σε όλες τις πολιτικές της την ενίσχυση των άμεσων εξωστρεφών επενδύσεων και της παραγωγής. Την πολιτική αυτή η σημερινή κυβέρνηση δεν την κάνει και αντ’ αυτού  προστατεύει την παρασιτική διαπλεκόμενη ολιγαρχία και τα πελατειακά δίκτυα (έχει μάλιστα την πρωτοτυπία και το χιούμορ να διαθέτει έναν υπουργό με υποτιθέμενη αποστολή την καταδίωξη των πελατειακών δικτύων και έναν άλλο με αποστολή την προστασία τους!). Η δε αντιπολίτευση δεν την προτείνει καν. Όσο για τα κόμματα που την πρότειναν (όπως το δικό μας), στον περιορισμένο βαθμό που ο ελληνικός λαός άκουσε το μήνυμά τους, συνάντησαν άρνηση και αδιαφορία από το εκλογικό σώμα.

Οπότε μοιραία -και επειδή λεφτά δεν υπάρχουν- η Ελλάδα θα φορέσει τη θηλιά των αγορών, χωρίς να έχει ούτε βιώσιμο χρέος, ούτε βιώσιμη αναπτυξιακή πολιτική. Ποιοι, με τι επιτόκιο και για πόσο θα βρεθούν πρόθυμοι να μας δανείσουν (με τη βοήθεια και κάποιων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που ψάχνουν να βρουν τρόπο να ξεφορτώσουν ελληνικό χρέος), θα φανεί στην πορεία. Το σίγουρο είναι ότι στρεφόμενοι υπό τις συνθήκες αυτές στις αγορές για το σύνολο της χρηματοδότησής μας βάζουμε μια θηλιά στο λαιμό μας, που κάποιοι την πουλάνε για γραβάτα...

Υ.Γ. Μπορεί βέβαια να έχει υπάρξει και το τυχοδιωκτικό σχέδιο η κυβέρνηση αυτή να κάνει «δώρο» τη θηλιά αυτή στην επόμενη. Με την βεβαιότητα ότι χάνοντας τη χρηματοδότηση από τις αγορές θα αναγκαστεί η επόμενη κυβέρνηση να επανέλθει εκείνη σ’ ένα νέο μνημόνιο ή να υποστεί μείζον ατύχημα και να καταστραφεί πολιτικά, ανοίγοντας το δρόμο στους νυν κυβερνώντες (μπορεί κανείς να βαυκαλίζεται όσο θέλει) για μια γρήγορη επιστροφή στην εξουσία. Κι ο λαός, ως συνήθως, θα είναι η παράπλευρη απώλεια...